Báo lửa (Catopuma temminckii), còn gọi là báo vàng châu Á, là một loài mèo rừng cỡ trung hiếm gặp và có tập tính cực kỳ thận trọng. Hoạt động chủ yếu về đêm, với khả năng ẩn nấp và rình mồi rất tốt, chủ yếu săn mồi trên mặt đất. Nhờ vào lớp lông màu nâu đỏ rực rỡ, màu đỏ da bò hoặc xám gio, nâu hung. Chúng dễ dàng hòa mình vào thảm lá rừng, giúp ẩn mình khỏi kẻ thù và con mồi.
Tiêu bản Báo lửa được trưng bày tại Bảo tàng Thiên nhiên duyên hải miền Trung
Báo lửa phân bố từ vùng núi Tây Tạng, Nepal, miền nam Trung Quốc đến tận đảo Sumatra. Chúng có thể thích nghi với nhiều kiểu rừng – từ rừng thường xanh, rừng hỗn giao đến rừng thứ sinh – nhưng đặc biệt ưa thích những khu vực rậm rạp, ít bị con người tác động.
Là một loài thú ăn thịt điển hình, báo lửa có thực đơn đa dạng, bao gồm nhiều loài động vật rừng như: Hoẵng, cheo, nai non, lợn rừng non, Khỉ, voọc, Thỏ, chuột, chim, gà rừng…Báo lửa đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát quần thể con mồi, góp phần duy trì cân bằng sinh thái trong hệ sinh thái rừng.
Trong tự nhiên, báo lửa đang đối mặt với rủi ro từ sự tàn phá môi trường sống, sự thu hẹp của rừng tự nhiên và việc con người săn bắt chúng để lấy lông và xương phục vụ cho y học cổ truyền.
Trước thực trạng này, báo lửa đã được xếp vào Phụ lục I của Công ước CITES – nhóm các loài bị đe dọa tuyệt chủng, cấm mọi hình thức buôn bán quốc tế; VU IUCN Red List; Phân hạng CR trong Sách đỏ Việt Nam; Nhóm IB Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm của Thông tư 27/2025/TT-BNNMT. Hiện nay, một phần sinh cảnh tự nhiên của báo lửa đã được đưa vào các khu bảo tồn thiên nhiên, nơi chúng được hưởng sự bảo vệ tốt hơn. Tuy vậy, áp lực từ các hoạt động bất hợp pháp vẫn là mối đe dọa lớn, khiến tương lai của loài thú săn đêm này tiếp tục bị đặt trong vòng nguy hiểm.
Tại Bảo tàng, tiêu bản báo lửa được trưng bày như một minh chứng sống động cho vẻ đẹp và sự quý hiếm của loài này. Qua đó, khách tham quan không chỉ có cơ hội quan sát kỹ lưỡng những đặc điểm đặc trưng mà còn cảm nhận được giá trị của công tác bảo tồn thiên nhiên – nhiệm vụ quan trọng giúp duy trì sự cân bằng sinh thái và bảo vệ các loài động vật hoang dã.